(In progress)

Inleiding

Wat zijn excellente organisaties? Hoe meet je zoiets? Is het de grote van de winst? Gaat het om het marktaandeel? Gaat het om de klanttevredenheid? Waar worden we gelukkig van? Volgens mij is deze laatste vraag het meest relevant en het antwoord van de vraag: wat maakt excellente organisaties dan zo excellent?

De maatschappij heeft ondernemingen nodig om datgene te verschaffen wat positief bijdraagt aan de maatschappij. Dat kan van alles zijn: voedsel, gebruiksvoorwerpen of diensten. Een onderneming heeft grondstoffen, kennis, middelen en mensen nodig. Hierbij is de mens de belangrijkste resource. Niet alleen omdat zonder mensen er geen onderneming zou zijn, maar zonder mens zouden er ook geen afnemers zijn. Mensen zijn soms ook net mensen. Als een mens zich goed voelt is deze creatief en productief. Creativiteit geeft vernieuwing en productiviteit is ten bate van andere mensen, al dan niet tegen betaling.

Op welke wijze wordt de productiviteit van mensen -en dus ondernemingen – het meest positief beïnvloed?

Rendement-denken versus inspirerend leiderschap

De (verander)focus van bedrijven ligt vandaag de dag het meest bij efficiëntie . We moeten sneller, meer en goedkoper produceren. Als dat niet lukt, kost het iemands kop. Dit noem ik rendementsdenken.

Rendement-denken is slechts gericht om te bedenken hoe er meer winst uit een onderneming komt. Het gaat er niet om of er andere mensen dan investeerders er bij gebaat zijn. Vaak gaat het daarbij ook nog eens om de korte termijn. De mens/medewerker staat hierbij niet centraal. Deze ondernemingen zullen op lange termijn ook niet meer bestaan. Als slechts investeerders geïnteresseerd zijn, is er op den duur geen bestaansrecht. Rendementsondernemingen worden niet zelden zo erg uitgeknepen en tot het bot efficiënt gemaakt, dat er geen vet meer is om op te teren als er een tegenslag is. In rendementsdenken hoort het onderstaand organigram. Sterk hiërarchisch  georganiseerd met een dominant dempend managementlaag.

De verantwoordelijkheid van het rendement wordt meestal bij het management gelegd. De leider wordt voor het totaal resultaat verantwoordelijk gehouden.

Een inspirerend leider zul je niet tegenkomen bij een rendementsorganisatie. Inspirerende leiders zijn er voor het welzijn voor de mensen. Van nature hebben zij een bevlogenheid om zaken beter te doen in plaats van meer te doen. Welzijn en continuïteit zijn de speerpunten van een inspirerend leider. Winstmaximalisatie staat niet in zijn woordenboek, wel medewerkerstevredenheid. Een inspirerend leider is onder andere te herkennen aan:

• Mensgericht
• Gebruikt zelden “Ik”, meestal “Wij”
• Dienstbaar
• Niet politiek
• Niet hiërarchisch
• Controleert niet maar inspireert

Excellent

Synoniemen voor excellent zijn: Bravo, Eminent, Fantastisch, Heerlijk, Kostelijk, Magnifiek, Meesterlijk, Opperbest, Perfect, Puik, Puikbest, Super, Superbe, Superieur, Uitblinkend, Uitmuntend, Uitnemend, Uitstekend, Voortreffelijk, Wonderwel. Allemaal positieve woorden. Hier passen woorden als: efficiënt, maximaal, meest, beter, meer, et cetera niet bij. Binnen excellente organisaties staat een inspirerende leider aan het roer. Verdere kenmerken van een excellente organisaties zijn:

• De focus ligt niet op hiërarchie
• Focus op kwaliteit en continuïteit
• Zorg voor welzijn van medewerkers

Het welzijn voor medewerkers betekent dat de medewerker zich veilig voelt. Samenwerking in plaats van concurrentie. Verbinden in plaats van ‘je best doen’. Fouten maken mag. Geen afrekencultuur. Minimaal management.

In een omgeving waarbij veilig voelen hoog in het vaandel staat, is de mens het meest creatief, vindingrijk en productief. Het is meer naar het werk willen gaan dan naar het werk moeten. In plaats van het hebben van managers die ervoor moeten zorgen dat de juiste dingen gebeuren, is het elkaar erop aanspreken helpen dat de juiste dingen gebeuren.

Het organogram zal er vaak uit zien zoals hieronder, een meer organisch geheel. Er is niet direct een besturingsmodel in te herkennen maar hooguit de waardeketen.

 

 

De leider is er en doet niets, tenzij zijn hulp gevraagd wordt. Er is dan ook geen controle lijn, de leider controleert niet. Het streven is niet naar meer, efficiënter of marktaandeel, maar naar beter. Focus op wat je doet en doe dat goed. Natuurlijk moet er coördinatie zijn, maar om die nou in een hiërarchie te proppen…… Een coördinator rapporteert ook niet, aan niemand. Er is geen exclusiviteit maar er is waardering en erkenning.

Excellente ondernemingen zijn meestal organisch ingericht met de focus op die dingen doen waar ze voor zijn opgericht en een visie op het beter doen in plaats van meer doen. Men vertrekt ook meer vanuit de gedachte waarom men doet wat het doet en niet hoe het wordt gedaan. De leider is onderdeel van de organisatie en staat er niet boven.